Z wielkim smutkiem i bólem informujemy, że 7 lutego br. po długiej chorobie odeszła w Bethesda, USA, dr Hanna Brzeska-Bzdęga (Hania), wychowanka Instytutu Nenckiego, nasza serdeczna Koleżanka i Mentorka.

Hania uzyskała w 1977 r. na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego tytuł magistra fizyki ze specjalnością biofizyka. Jako studentka uczyła fizyki w warszawskim ośrodku dla trudnej młodzieży. Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Instytucie Nenckiego, w grupie kierowanej przez prof. Witolda Drabikowskiego w Zakładzie Biochemii Układu Nerwowego i Mięśni. Zajmowała się badaniem struktury i funkcji kalmoduliny (były to pionierskie badania, w których Instytut Nenckiego przodował). W 1983 r. uzyskała stopień doktora, tytuł rozprawy: „Wpływ jonów wapnia i magnezu na konformację kalmoduliny i jej trypsynowych fragmentów.” Podczas pracy nad doktoratem Hania współpracowała z kilkoma ośrodkami zagranicznymi (z USA, Francji, Danii i Czechosłowacji), odbyła kilka staży badawczych, m.in. w Boston Biomedical Research Institute oraz wzięła udział w kilku konferencjach międzynarodowych, co na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku było rzadkością. W 1985 r. udała się na staż badawczy do kierowanego przez Profesora Edwarda D. Korna (laureata Nagrody Nenckiego) Laboratory of Cell Biology w National Heart, Lung and Blood Institute, National Institute of Health (NIH) w Bethesda, USA. Z tą grupą pozostała związana aż do przejścia w 2020 r. na emeryturę. Należy zaznaczyć, że jako pierwsza Polka uzyskała stałe zatrudnienie w NIH (jako pracownik rządowy, na stanowisku staff scientist). Zajmowała się właściwościami, strukturą i funkcją niekonwencjonalnej miozyny I Acanthamoeba castellanii, białka odkrytego właśnie w grupie profesora Korna. Znaczna część jej badań była poświęcona poznaniu mechanizmów regulacji tej miozyny, ponadto jako pierwsza na świecie sklonowała i scharakteryzowała kinazę ciężkiego łańcucha miozyny I (MIHCK), która okazała się być prekursorem rodziny kinaz PAK. Hania była współautorką niemal 50. publikacji, które ukazały się w wiodących czasopismach biochemicznych (m.in. w Journal of Biological Chemistry, Proceedings of the National Academy of Sciences, Journal of Cell Biology i Nature). Mimo spędzenia niemal 4 dekad za oceanem Hania zawsze podkreślała swoje związki z Instytutem Nenckiego i Polską. Ostatni raz odwiedziła Instytut w 2004 r., biorąc aktywny udział w zorganizowanej w Instytucie międzynarodowej konferencji poświęconej pamięci prof. Drabikowskiego i jego żony, prof. Gabrieli Sarzały-Drabikowskiej.

Związki z Instytutem Nenckiego to również umożliwienie odbycia staży podoktorskich swoim młodszym koleżankom z Instytutu, dr Dorocie Kulesza-Lipka i prof. Joannie Szczepanowskiej, z którymi wspólnie pracowała nad MIHCK oraz dr hab. Małgorzacie Mossakowskiej i prof. Jolancie Rędowicz, które wprawdzie zajmowały się inną tematyką, ale zawsze mogły polegać na jej wiedzy i doświadczeniu. Jej życzliwość i wsparcie dotyczyły również sfery prywatnej i towarzyskiej, dom Hani  jej męża Tomka i ich syna Jędrka, zawsze stał otworem dla polskich przyjaciół i ich bliskich, był przystanią i ostoją dla tych, którzy byli z dala od Polski i rodziny. Hania z Tomkiem pomagali nowoprzybyłym w pokonywaniu amerykańskiej biurokracji, wynajęciu mieszkań i urządzaniu się, zawsze można było liczyć na ich pomoc, życzliwość i wsparcie w każdej sprawie. Te kontakty i przyjaźnie przetrwały wiele lat, dlatego tak nam trudno uwierzyć, że Hani już nie ma.

Hania udzielała się społecznie również w Stanach, w czerwcu 1989 r. była Mężem Zaufania Komitetu Obywatelskiego Solidarność w Ambasadzie Polskiej w Waszyngtonie podczas „Pierwszych Częściowo Demokratycznych Wyborach do Sejmu i Senatu w Polsce”.

Jej kolega z Instytutu Nenckiego, pięknie o Niej napisał, stanowiąc całą kwintesencję tego, co można o Niej powiedzieć „Wielki smutek! Hania to była jedna mądrość i pasja naukowa, brylant mojego pokolenia! ……A teraz Jej już nie ma. Żal okropny. Zostały na szczęście fajne wspomnienia!”.

Będzie nam jej bardzo brakowało, mężowi Tomkowi i Jędrkowi z rodziną przekazujemy wyrazy wielkiego współczucia.

Joanna Szczepanowska i Jolanta Rędowicz

Serdecznie zapraszamy na kolejny Wykład Fundacji Nenckiego.

Dr Michał Witkowski (Fundacja Na Rzecz Pomocy Chorym na Białaczki) przedstawi wykład pt. „Choroby rzadkie w hematologii – małopłytkowość immunologiczna i zakrzepowa plamica małopłytkowa„.

Wykład obędzie się w środę 11 grudnia 2024 r. o godz. 16:00 za pośrednictwem platrofmy zoom pod linkiem https://zoom.us/j/99044411056

Streszczenie:

TTP – zakrzepowa plamica małopłytkowa (thrombotic thrombocytopenic purpura, TTP) to choroba ultrarzadka (zachorowalność 3/mln/rok, chorobowość 10/mln) będąca rodzajem mikroangiopatii zakrzepowej, w której niedobór metyloproteinazy ADAMTS-13 prowadzi do spontanicznego tworzenia mikrozakrzepów, małopłytkowości i niedokrwistości. Choroba znacznie częściej występuje jako postać immunologiczna (immune TTP, iTTP) – 95% vs wrodzona (congenital TTP, cTTP) – 5%.

Pierwsze epizody choroby najczęściej pojawiają się w czwartej dekadzie życia, iTTP występuje 2,5–3,5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.

TTP prowadzi do niedokrwienia narządów a w ciężkich przypadkach do udaru mózgu, niewydolności serca, nerek. Objawia się krwawieniem, siniakami, gorączką, osłabieniem, bólami głowy, w klatce piersiowej, stawów, brzucha, mięśni, biegunką.

Ultrarzadka i ultraniebezpieczna. W iTTP liczy się każda godzina, minuta. Choroba pojawia się nagle i stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Nieleczone, czyli też nierozpoznane iTTP charakteryzuje się śmiertelnością 90%. Skala problemu to brak powszechnej wiedzy o chorobie oraz doświadczenia, które tak bardzo jest potrzebne do jej wykrycia.

ITP – pierwotna małopłytkowość immunologiczna (immune thrombocytopenic purpura, ITP) to nabyta choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się izolowaną małopłytkowością (PLT <100 G/l) bez znanych czynników ją wywołujących oraz bez zaburzeń przebiegających z małopłytkowością. Szacuje się, że roczna zachorowalność to 3/100 000/ rok, a chorobowość pomiędzy 9-26/100000 mieszkańców, co zalicza ją do chorób rzadkich. Głównymi mechanizmami odpowiedzialnymi za powstanie choroby są̨ obecność autoprzeciwciał przeciwpłytkowych (u 60–70% chorych), niszczenie płytek zachodzące pod wpływem cytotoksycznych limfocytów T oraz zmniejszone wytwarzanie płytek w szpiku wskutek nieprawidłowego dojrzewania megakariocytów i ich nasilonej apoptozy

Istotną kwestią jest edukacja i podnoszenie świadomości na temat tych chorób, zarówno wśród pacjentów, jak i lekarzy. W miarę rozwoju medycyny pojawiają się coraz skuteczniejsze terapie, które pozwalają pacjentom na prowadzenie normalnego życia. Oczekuje się, że w ciągu najbliższych lat będziemy świadkami postępów w leczeniu TTP i ITP, dzięki lepszemu zrozumieniu mechanizmów choroby.

Profil zawodowy dr Michała Witkowskiego: 

Po ukończeniu Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w 2010 roku, rozpoczął pracę w Klinice Kardiologii Interwencyjnej i Zaburzeń Rytmu Serca USK im. WAM w Łodzi, gdzie odbył szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie chorób wewnętrznych oraz obronił pracę doktorską w dziedzinie kardiologii pt. „Częstość występowania bezobjawowego migotania przedsionków u pacjentów z implantowanym kardiostymulatorem”. Od 2017 roku pracuje w Oddziale Hematologii WWCOiT im. M. Kopernika w Łodzi na stanowisku starszego asystenta, gdzie uzyskał tytuł specjalisty w dziedzinie hematologii. Jego główne zainteresowania naukowe dotyczą tematyki zaburzeń krzepnięcia ze szczególnym uwzględnieniem małopłytkowości immunologicznej.

Serdecznie zapraszamy!

Wykład dr Joanny Wojsiat pt.: „O relacji umysł – ciało. Stres a układ nerwowy, słowo o psychosomatyce
i psychoneuroimmunologii” odbędzie się 20 listopada 2024 r. o godz. 16:30 w Sali Konferencyjnej Centrum Neurobiologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego.

Wykład będzie transmitowany na ZOOM: https://zoom.us/j/95154731694

Streszczenie:

Podczas wykładu zostanie omówiony związek przewlekłego stresu i działania kortyzolu z funkcjonowaniem układu nerwowego, z rozwojem chorób streso-zależnych. Ponadto, będzie można usłyszeć o koneksji układu immunologicznego z działaniem umysłu, psychiki – w kontekście zdrowia i choroby.

Profil zawodowy dr Joanny Wojsiat: 

Doktor nauk biologicznych w dyscyplinie biochemia (ze specjalnością neurochemia) uzyskany w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, PAN w Warszawie w Laboratorium Badań Przedklinicznych o Podwyższonym Standardzie (Centrum Neurobiologii). Konsultantka naukowa, autorka publikacji naukowych, popularno-naukowych, monografii, materiałów edukacyjnych o tematyce neuronaukowej. Absolwentka Psychosomatyki i Somatopsychologii na Uniwersytecie SWPS w Warszawie, Dietetyki Sportowej na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz studiów podyplomowych Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie na kierunku Prowadzenie i Monitorowanie Badań Klinicznych. Wykładowczyni akademicka Uniwersytetu SWPS. Członkini Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Psychodelicznego, Przewodnicząca Rady Programowej Fundacji „Wise Future”, Członkini Rady Polskiego Instytutu Mindfulness, Edukatorka i Członkini Fundacji Małgosi Braunek „Bądź”. Gospodyni audycji/podcastu „Wojsiat ogólnie” w Newonce Radio, w której popularyzuje naukę, oraz profilu na Instagramie (drjoanwojsiat), na którym dzieli się doniesieniami naukowymi/rozważaniami ze swoimi Odbiorcami. Autorka popularnonaukowej książki „Tak działa mózg. Jak mądrze zadbać o jego funkcjonowanie”. W swoich działaniach edukatorskich porusza głównie kwestie związane z neuronauką, neurobiologią i medycyną stylu życia.

Serdecznie zapraszamy!