Zapraszamy na wykład pt. „Molekularny umysł” wygłoszony przez prof. Leszka Kaczmarka

Serdecznie zapraszamy na kolejny wykład organizowany przez Fundację Nenckiego.
Prof. dr hab. Leszek Kaczmarek przedstawi wykład pt. „Molekularny umysł” (streszczenie poniżej).
Wykład odbędzie się 16 października o godzinie 16 w sali wykładowej Centrum Neurobiologii Instytutu Nenckiego. Wstęp wolny.
Prof. Leszek Kaczmarek należy do najwybitniejszych polskich biologów – jest jednym z pionierów neurobiologii molekularnej, jego działalność badawcza dotyczy m.in. aktywności genów w mózgu w procesach plastyczności synaptycznej leżącej u podłoża uczenia się i pamięci.

Tematyka wykładu:
Zrozumienie istoty umysłu to zapewne największe wyzwanie stojące przed człowiekiem. Ponad 30 lat temu podjęliśmy to wyzwanie, wychodząc z uproszczonych założeń. Po pierwsze, uczenie się i pamięć stanowią okno do poznania bardziej złożonych przejawów umysłu, a zjawiska te można badać u takich zwierząt doświadczalnych, jak myszy i szczury. Po drugie, biologia molekularna dostarcza najbardziej skutecznych narzędzi eksperymentalnych do rozwiązywania problemów biologicznych. A biologia molekularna zajmuje się przede wszystkim strukturą i funkcją genów. Zadaliśmy zatem w 1986 r. pytanie, czy uczeniu się i pamięci towarzyszą zmiany aktywności genów w mózgu. I rzeczywiście, odkryliśmy, że takie zjawisko zachodzi. Pierwszym genem o takiej właściwości w mózgu ssaków okazał się ten, który koduje białko c-Fos, którego jedyną znaną funkcją jest regulacja innych genów. Wskazało to na możliwość włączania i wyłączania całych zestawów genów, a w konsekwencji zmian w zwartości licznych białek w komórkach nerwowych w wyniku nabywania śladów pamięciowych. Poszukując tych białek, których identyfikacja pozwoliłaby zbliżyć się do molekularnego podłoża umysłu, skupiliśmy się na genach pobudzanych przez c-Fos w aktywowanych neuronach. Opisaliśmy dwa takie geny, które kodują białka TIMP-1 oraz MMP-9, a te z kolei są składnikami zewnątrzkomórkowego układu proteolitycznego (enzymatycznego rozkładu białek), obecnego na synapsach pobudzających, czyli połączeniach komórek nerwowych. Dalsze badania nad MMP-9 wykazały, że białko to odgrywa ważną rolę w reorganizacji tych połączeń (tzw. plastyczności synaptycznej), co jest z kolei podłożem uczenia się i pamięci. Co więcej, w takich zaburzeniach umysłu człowieka, jak rozwój uzależnienia od alkoholu, czy też intensywność urojeń w schizofrenii, MMP-9 na synapsach pobudzających także odgrywa wielką rolę.