Archiwum Historii Mówionej Instytutu Nenckiego PAN.

Z wielką przyjemnością informujemy, że dostepne są już materiały zawierające wspomnienia wieloletnich pracowników Instytutu Nenckiego zarejestrowane w ramach jednego z projektów Fundacji Nenckiego za tytułowanego: Archiwum Historii Mówionej Instytutu Nenckiego PAN

Link do nagrań: https://www.youtube.com/playlist?list=PLSDSQFCR_Rg2MYPZvCNh5NYuRAa0yLSwL

Zachęcamy do obejrzenia dostępnych relacji. 

Niebawem powstaną kolejne, z całą pewnością równie ciekawe materiały.

Wyniki konkursu plastycznego „W MÓZGU NIE TYLKO NEURON” 2023 dla uczniów szkół podstawowych z województwa warmińsko-mazurskiego

Z wielką przyjemnością przedstwiamy laureatów konkursu plastycznego zatytułowanego „W MÓZGU NIE TYLKO NEURON” dla uczniów szkół podstawowych z województwa warmińsko-mazurskiego:

I kategoria wiekowa – klasy I-IV:

Nagroda główna:

Marcelina Gomoła, uczennica klasy Ic Szkoły Podstawowej nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Mrągowie;

I wyróżnienie:

Natasza Borys, uczennica klasy IV Szkoły Podstawowej nr 4 z oddziałami integracyjnymi im. Ks. Jana Twardowskiego w Olecku;

Ada Kozicka, uczennica klasy IV Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kozłowie;

Patrycja Szczodrońska, uczennica klasy IV Szkoły Podstawowej w Żytkiejmach;

II wyróżnienie:

Laura Kowalewska, uczennica klasy III Szkoły Podstawowej nr 14 im. Jana Brzechwy w Elblągu

Hubert Szeraszewicz, uczeń klasy IV Szkoły Podstawowej w Żytkiejmach

II kategoria wiekowa – klasa V-VIII

Nagroda główna:

Maja Andrzejewska, uczennica klasy VIII Szkoły Podstawowej w Uścianach Starych;

I wyróżnienie:

Emilia Kwaśnik, uczennica klasy VII Zespółu Placówek Oświatowych w Miłkach;

II wyróżnienie:

Stanisław Zientek, uczeń klasy VI Szkoły Podstawowej w Uścianach Starych

III wyróżnienie:

Joanna Harach, uczennica klasy VII Zespołu Placówek Oświatowych w Miłkach;

Lena Komoszyńska, uczennica klasy VII Niepublicznej Szkoły Podstawowej „Piątka” w Olsztynie.

Wszystkim uczestnikom dziękujemy za nadesłane prace i serdecznie gratulujemy autorkom i autorom nagrodzonych i wyróżnionych prac!

Konkurs był organizowany w ramach projektu „TYDZIEŃ MÓZGU PRZEZ CAŁY ROK”, dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna Odpowiedzialność Nauki nr projektu SONP/SN/549411/2022 kwota dofinansowania 81 500 PLN całkowita wartość projektu 90 600 PLN oraz przez Instytut Nenckiego i FENS.

„Od Hansa Aspergera do Neuroobrazowania: Ewolucja wiedzy o Spektrum Autyzmu.” Wykład Fundacji online, 6 grudnia 2023 godz. 16:00.

Serdecznie zapraszamy na kolejny wykład Fundacji Nenckiego, który odbędzie się online 6 grudnia o godz. 16.00.

Dr Hanna B. Cygan przedstawi wykład pt

„Od Hansa Aspergera do Neuroobrazowania: Ewolucja wiedzy o Spektrum Autyzmu.”

wykład odbędzie się online, na platformie Zoom pod linkiem: https://zoom.us/j/97142627981

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) od dziesięcioleci są przedmiotem badań naukowców i klinicystów. W trakcie wykładu odkryjemy kluczowe momenty w badaniach nad ASD. Od pionierskich opisów przypadków z lat ’40 XX wieku opracowanych przez Leo Kannera i Hansa Aspergera po najnowocześniejsze techniki neuroobrazowania, dowiemy się które z tajemnic ASD są nadal nieodkryte. Przyjrzymy się jak ewoluowało nasze rozumienie spektrum autyzmu. Prześledzimy kryteria diagnostyczne, od początkowych opisów do obecnych ram diagnostycznych poznając kontrowersje, i kluczowe wyzwania. Omówimy odkrycia badań mózgu prowadzonych z użyciem technik fMRI, MRI, EEG. Przyjrzymy się teoriom tłumaczącym występowanie trudności społecznych, m.in. teorii „mózgu społecznego”(social brain theory), neuronów lustrzanych (mirror neuron) i neuronalnych sieci związanych z empatią. Na koniec porozmawiamy o tym czym jest spektrum zaburzeń i o neuroróżnorodności, która dotyczy każdego z nas.

Dr Hanna B. Cygan – psycholog, logopeda i doktor nauk biologicznych. Projekt doktorski, dotyczący neuronalnych korelatów przetwarzania informacji społecznych w spektrum autyzmu, realizowała w Pracowni Psychofizjologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M Nenckiego. Od 2018 r. związana jest z Naukowym Centrum Obrazowania Biomedycznego Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie, gdzie prowadzi badania mózgowych mechanizmów rozwojowych zaburzeń językowych u dzieci, z zastosowaniem techniki fMRI. 

Serdecznie zapraszamy!

Wernisaż wystawy ART & SCIENCE „Sztuka Apoptozy”

Dnia 4 grudnia 2023 roku (poniedziałek) o godzinie 15:15 w Sali Wystawowej Centrum Neurobiologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN w Warszawie odbędzie się wernisaż wystawy projektu ART & SCIENCE „Sztuka Apoptozy” organizowany przez FUNDACJĘ MARCELEGO NENCKIEGO WSPIERANIA NAUK BIOLOGICZNYCH, NENCKI ART COLLECTION oraz Instytut Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego. To już piąta edycja projektu Art & Science, inicjującego interakcję środowiska biologów molekularnych i artystów sztuk wizualnych. Ekspozycję prezentowaną na wernisażu tworzą prace autorstwa pracowników, studentów i absolwentów kilkunastu ośrodków akademickich w Polsce. W czasie wystawy zostanie zaprezentowany Katalog przedstawiający wyniki projektu „Sztuka Apoptozy”.

Wystawę można zwiedzać do 5 stycznia 2024 r.

„Mózg i muzyka” – lekcja w ramach projektu Fundacji Nenckiego „Tydzień Mózgu Trwa Cały Rok”

Miło nam poinformować, że 14 listopada 2023 roku Alicja Olszewska, doktorantka z Pracowni Obrazowania Mózgu Instytutu Biologii Doświadczalnej, PAN, prezentowała lekcję wykładową w XI Liceum im. Mikołaja Reja w Warszawie.

Pani Alicja opowiedziała o tym, jak ludzki mózg odbiera bodźce ze środowiska i pozwala nam na nie reagować, jak na bieżąco konstruuje rzeczywistość, przewidując, co się może za chwilę stać. Muzyka to szczególny rodzaj bodźca dźwiękowego, o uporządkowanej strukturze w czasie, której przewidywalność w połączeniu z drobnymi zmianami wprowadzonymi przez wykonawców w interpretacji utworów aktywują układ nagrody i sprawiają nam przyjemność. Ma to swoje odzwierciedlenie w strukturze połączeń układu słuchowego, które są bardzo liczne, zarówno wstępujące, jak i zstępujące, a mózgowy mechanizm przewidywania jest ważnym elementem przetwarzania bodźców dźwiękowych. Jednocześnie, muzyka niesie ze sobą emocje i może stanowić sposób na regulację emocji, ich wyrażanie i komunikowanie innym. Procesy związane ze słuchaniem i graniem muzyki można badać za pomocą rezonansu magnetycznego, gdzie aktywność mózgu można powiązać z wykonywaniem konkretnego zadania, i śledzić jej zmiany podczas nauki.

Lekcja była adresowana do młodzieży z klasy maturalnej o profilu biologiczno-chemicznym i zostało bardzo pozytywnie ocenione przez uczestników. Została ona przygotowana w ramach projektu „Tydzień Mózgu Trwa Cały Rok” współfinansowanego ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna Odpowiedzialność Nauki nr projektu SONP/SN/549411/2022 kwota dofinansowania 81 500 PLN całkowita wartość projektu 90 600 PLN.

Konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych Województwa Warmińsko-Mazurskiego pt. „W MÓZGU NIE TYLKO NEURON”

W związku z obchodami światowego Tygodnia Mózgu w ramach projektu „Tydzień Mózgu Przez Cały Rok” Fundacja Marcelego Nenckiego Wspierania Nauk Biologicznych i Instytut Nenckiego organizują konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych Województwa Warmińsko-Mazurskiego pt. „W MÓZGU NIE TYLKO NEURON”

Celem konkursu jest przybliżenie uczniom wiedzy o mózgu i układzie nerwowym oraz o mechanizmach działania tych skomplikowanych struktur. Prace plastyczne można nadsyłać do dnia 15 grudnia 2023r. Szczegółowe informacje zawarte są w Regulaminie poniżej.

Konkurs realizowany jest w ramach projektu „Tydzień Mózgu Przez Cały Rok” dofinansowanego ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna Odpowiedzialność Nauki nr projektu SONP/SN/549411/2022 kwota dofinansowania 81 500 PLN całkowita wartość projektu 90 600 PLN.

„Mięso komórkowe – z czym to się je?” wykład Stanisława Łoboziaka – środa 22 listopada godz. 16:00.

W środę 22 listopada 2023 r. o godz. 16:00, w Sali Konferencyjnej Centrum Neurobiologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, ul. Pasteura 3 w Warszawie Stanisław Łoboziak (LabFarm Polska i SWPS) przedstawi Wykład Fundacji Nenckiego pt:

„Mięso komórkowe – z czym to się je?”

Mięso hodowane komórkowo to nowa gałąź produkcji żywności pozwalająca na produkcję mięsa bez zabijania zwierząt. Swoje początki wzięła z medycyny regeneracyjnej i prób wyhodowania mięśni szkieletowych w laboratorium. Jak to możliwe, że komórki mięśniowe są w stanie namnażać się w bioreaktorach? Czego potrzebują do swojego wzrostu i czy ta technologia jest na tyle wydajna, aby realnie konkurować z mięsem produkowanym w tradycyjny sposób. Przyjdź na wykład i dowiedz się jakie są możliwości i wyzwania dla branży mięsa hodowanego komórkowo. Jaki jest stosunek społeczeństwa dla tej technologii oraz jakie korzyści niesie ona dla naszej planety.

Stanisław Łoboziak – biolog, który jako pierwszy w Polsce wyhodował mięśnie kurczaka na zdeceluryzowanym liściu szpinaku, oraz jeden z założycieli pierwszej w Polsce spółki LabFarm zajmującej się mięsem komórkowym. Z wykształcenia jest biologiem molekularnym. Absolwent wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w Instytucie Genetyki i Biotechnologii UW zgłębiał tajemnice świata RNA. Z zamiłowania popularyzator nauki zafascynowany zjawiskiem bioluminescencji. Wcześniej związany był z Centrum Nauki Kopernik, gdzie odpowiadał między innymi za działalność laboratorium biologicznego, prace koncepcyjne nad eksponatami biologicznymi, tworzenie programu Festiwalu Przemiany. Obecnie współzałożyciel i wiceprezes zarządu pierwszej w Polsce firmy LabFarm zajmującej się hodowlą mięsa komórkowego z kurczaka. Autor książki popularnonaukowej Laboratorium w szufladzie – biologia. Poszerza wiedzę dotyczącą mrówek oraz innych owadów społecznych. Jest również związany z Uniwersytetem SWPS, gdzie na Wydziale School of Form był współautorem fakultetu Global Biodesign Challenge, a na Wydziale School of Ideas uczy studentów technik hodowli komórkowych. Angażuje się w działania międzynarodowego ruchu Global Community Bio Summit, którego celem jest przybliżenie najnowszych osiągnięć biologicznych ogółowi społeczeństwa.

26.08.2019 Warszawa pracownicy Centrum Nauki Kopernik Fot. Wojciech Surdziel /wosu.pl / Mediafot

„Gry komputerowe jako pomoc w edukacji matematycznej i metoda terapii w dyskalkulii” – wykład online dr Małgorzaty Gut. Środa 25 października godz. 17.00

Serdecznie zapraszamy na kolejny Wykład Fundacji Nenckiego.
Dr Małgorzata Gut (Instytut Psychologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu) przedstawi wykład pt.: Gry komputerowe jako pomoc w edukacji matematycznej i metoda terapii w dyskalkulii.

Wykład obędzie się 25 pażdziernika 2023 r. wyjątkowo o godz. 17:00 na platfomie na ZOOM pod linkiem: https://zoom.us/j/99723623585

Streszczenie:

Dyskalkulia rozwojowa wiąże się z trudnościami w przetwarzaniu liczb, mającymi podłoże biologiczne i dotyczącymi umiejętności na bardzo podstawowym poziomie, np. szacowanie liczebności, czasu, wielkości, porównywanie liczb, podstawowa arytmetyka. W życiu codziennym osoby z dyskalkulią mają często problem z przeliczaniem pieniędzy, odczytywaniem godzin na zegarze wskazówkowym czy z oceną odległości. W badaniach nad dyskalkulią dużym problemem jest to, że deficyt ten u różnych osób przejawiać się może różnym „zestawem” trudności (wyodrębnia się różne jej podtypy), co oznacza, że populacja osób z dyskalkulią jest bardzo niejednorodna, a to z kolei prowadzi do trudności w zakresie zarówno diagnozy, jak i formułowania wniosków z niejednoznacznych wyników badań. Dużym wyzwaniem jest w związku z tym także opracowywanie metod terapii zaburzonego poczucia liczby. Przede wszystkim dyskalkulii nie da się całkowicie wyleczyć, objawy mogą mieć różny zakres, a co więcej najczęściej współwystępuje z innymi deficytami. Badania nad efektywnością różnych metod pomocy dzieciom z dyskalkulią dają trudne do porównywania wyniki i często są one mało spektakularne. Podczas wykładu zostaną zarysowane powyższe problemy oraz przedstawione wyniki badań autorki nad wpływem treningów poznawczych z grami komputerowymi na podstawowe zdolności numeryczne u dzieci prawidłowo rozwijających się i tych z dyskalkulią.

Dr Małgorzata Gut z wykształcenia biolog i psycholog. Pracuje naukowo i jest wykładowcą w Instytucie Psychologii UMK w Toruniu, we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Nowoczesnych Technologii UMK. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół takich zagadnień jak lateralizacja rąk i mózgu oraz zależności numeryczno-przestrzenne i umysłowe reprezentacje liczb u dzieci i dorosłych. Aktualnie zajmuje się problematyką przetwarzania materiału numerycznego u dzieci z ryzykiem dyskalkulii oraz badaniem efektywności treningów z użyciem komputerowych gier matematycznych. Współautorka „Testu Oceny Behawioralnych Wskaźników Umysłowych Reprezentacji Liczb i Ryzyka Dyskalkulii Prokalkulia 6-9” oraz publikacji naukowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Prowadzi badania z wykorzystaniem pomiarów psychofizycznych (czas i poprawność reakcji) oraz metod psychofizjologicznych (EEG i funkcjonalny rezonans magnetyczny).

Jest zaangażowaną popularyzatorką nauki. Organizuje i prowadzi imprezy popularyzatorskie (m.in. Tydzień Mózgu w Toruniu i Bydgoszczy, czy pokazy podczas Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki), wykłady, warsztaty i szkolenia – dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Szkoli nauczycieli, pracowników poradni i studentów. Chętnie pisze teksty popularnonaukowe i współpracuje z mediami.

Serdecznie zapraszamy!

„Ptasi móżdżek czy centralna jednostka obliczeniowa czyli o różnorodności międzygatunkowej układu nerwowego” – wykład online dr Bogdana Browarskiego (20.09.2023 godz. 16.00)

Serdecznie zapraszamy na kolejny Wykład Fundacji Nenckiego.

Wydarzenie odbędzie się 20 września 2023 r. o godz. 16:00 na platformie ZOOM, pod linkiem: https://zoom.us/j/95745021831

dr Bogdan Browarski (Edukator Biebrzańskiego Parku Narodowego) przedstawi wykład pt.: Ptasi móżdżek czy centralna jednostka obliczeniowa czyli o różnorodności międzygatunkowej układu nerwowego

Wszystkie zwierzęta mają podobne podstawowe cegiełki do budowy układu nerwowego. Prawie takie same, są tylko drobne różnice. Dlaczego zatem nie reagujemy tak samo, jak zwierzęta?

Choć właściwie kto powiedział że nie? Przedstawicieli własnego gatunku traktujemy jako posiadaczy inteligencji i wyższych czynności psychicznych. Stereotypy, które mamy cały czas przed oczami, powodują, że z góry ustalamy pozycję różnych grup zwierząt w konkursie na najinteligentniejsze stworzenia… Mało tego, te same stereotypy decydują czasem o wnioskowaniu w badaniach naukowych, np.: przysłowiowy ptasi móżdżek. Wiele badań opierano na zwierzętach hodowlanych i do tego prowadzonych w warunkach laboratoryjnych. Budowa centralnej jednostki obliczeniowej różni się diametralnie u różnych grup zwierząt: odmienna anatomia, różne pochodzenie struktur, konieczność miniaturyzacji lub możliwość rozbudowy. Mimo to z podobnych danych wejściowych otrzymujemy te same wyniki – podobne reakcje. Układ nerwowy dostosowany jest do potrzeb i możliwości – wykonywanych funkcji i sposobu wykorzystania.

Świadomość, uczucia, cierpienie i pragnienie rozwiązania problemów są prawdopodobnie wspólne nam i odległym ewolucyjnie grupom zwierząt, np.: owadom, ptakom. Potwierdzają to testy, które opracowano, aby sprawdzić, jak inne zwierzęta radzą sobie z problemami zarezerwowanymi dla zaawansowanych ewolucyjne organizmów. Trzmiele potrafią się bawić lub posługiwać narzędziami. Rozwiązują problemy stosując typowe dla kręgowców sposoby łączenia faktów. Im bardziej poznajemy otaczające nas organizmy, tym lepiej możemy je zrozumieć.

Może kiedyś będziemy traktować zwierzęta z większym szacunkiem, jak organizmy bliższe nam, ale o innej wrażliwości na bodźce i innych możliwościach ekspresji. Dr Bogdan Browarski chciałby wspólnie z uczestnikami znaleźć odpowiedzi na kilka pytań i oczywiście trzeba będzie postawić kilka nowych…

Dr Bogdan Browarski to przyrodnik z marzeniami i szerokim wachlarzem doświadczeń… Tytuł doktora nauk biologicznych uzyskał na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Przez ekologię ptaków przeszedł do badań chrząszczy. Popularyzuje wiedzę o owadach i ich roli w naturze i w życiu człowieka. Jest pracownikiem Biebrzańskiego Parku Narodowego od 2016 roku. Zajmuje się edukacją, zmianami postrzegania i postaw wobec ochrony przyrody (na lepsze). Stara się udowodnić, że w przyrodzie nie ma chwastów i szkodników, są tylko różne związki i interakcje.

Dr Browarski jest autorem kilku artykułów i wielu  tekstów popularno-naukowych. W terenie i w ochronie przyrody pracuje już niemal 20 lat. Prywatnie jest mężem, tatą, miłośnikiem gryzoni i wszelkich owadów (szczególnie trzmieli).

Wspomnienie o profesorze Leszku Kuźnickim

Zapraszamy do lektury publikacji napisanej przez prof. Macieja Nałęcza, przewodniczącego Rady Fundacji Marcelego Nenckiego:

https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2931 (pdf do pobrania)

Profesor Leszek Kuźnicki, członek Rady Fundatorów Fundacji Nenckiego, zmarł 3 lutego 2023 r. w Warszawie w wieku 94 lat. Był wybitnym uczonym i wychowawcą wielu pokoleń przyrodników w Polsce, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i prezesem tej instytucji w latach 1993–1998. Profesor Kuźnicki był także znakomitym organizatorem i popularyzatorem nauki, a jego działalność odcisnęła piętno na rozwoju całej nauki w Polsce w końcu ubiegłego wieku, a zwłaszcza w dobie przemian polityczno-społecznych po upadku komunizmu. W artykule przedstawiono nie tylko ogólne cechy profesora Leszka Kuźnickiego. Autor skupia się na osobistych wspomnieniach z kontaktów z profesorem, a także opisuje jego udział w tworzeniu Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej UNESCO/PAN w Warszawie, jako na przykładzie niespożytej energii, szybkości decyzji i entuzjazmu w działaniu, z których profesor był słynny.