Serdecznie zapraszamy na kolejny Wykład Fundacji Nenckiego.

Wydarzenie odbędzie się 20 września 2023 r. o godz. 16:00 na platformie ZOOM, pod linkiem: https://zoom.us/j/95745021831

dr Bogdan Browarski (Edukator Biebrzańskiego Parku Narodowego) przedstawi wykład pt.: „Ptasi móżdżek czy centralna jednostka obliczeniowa czyli o różnorodności międzygatunkowej układu nerwowego”

Wszystkie zwierzęta mają podobne podstawowe cegiełki do budowy układu nerwowego. Prawie takie same, są tylko drobne różnice. Dlaczego zatem nie reagujemy tak samo, jak zwierzęta?

Choć właściwie kto powiedział że nie? Przedstawicieli własnego gatunku traktujemy jako posiadaczy inteligencji i wyższych czynności psychicznych. Stereotypy, które mamy cały czas przed oczami, powodują, że z góry ustalamy pozycję różnych grup zwierząt w konkursie na najinteligentniejsze stworzenia… Mało tego, te same stereotypy decydują czasem o wnioskowaniu w badaniach naukowych, np.: przysłowiowy ptasi móżdżek. Wiele badań opierano na zwierzętach hodowlanych i do tego prowadzonych w warunkach laboratoryjnych. Budowa centralnej jednostki obliczeniowej różni się diametralnie u różnych grup zwierząt: odmienna anatomia, różne pochodzenie struktur, konieczność miniaturyzacji lub możliwość rozbudowy. Mimo to z podobnych danych wejściowych otrzymujemy te same wyniki – podobne reakcje. Układ nerwowy dostosowany jest do potrzeb i możliwości – wykonywanych funkcji i sposobu wykorzystania.

Świadomość, uczucia, cierpienie i pragnienie rozwiązania problemów są prawdopodobnie wspólne nam i odległym ewolucyjnie grupom zwierząt, np.: owadom, ptakom. Potwierdzają to testy, które opracowano, aby sprawdzić, jak inne zwierzęta radzą sobie z problemami zarezerwowanymi dla zaawansowanych ewolucyjne organizmów. Trzmiele potrafią się bawić lub posługiwać narzędziami. Rozwiązują problemy stosując typowe dla kręgowców sposoby łączenia faktów. Im bardziej poznajemy otaczające nas organizmy, tym lepiej możemy je zrozumieć.

Może kiedyś będziemy traktować zwierzęta z większym szacunkiem, jak organizmy bliższe nam, ale o innej wrażliwości na bodźce i innych możliwościach ekspresji. Dr Bogdan Browarski chciałby wspólnie z uczestnikami znaleźć odpowiedzi na kilka pytań i oczywiście trzeba będzie postawić kilka nowych…

Dr Bogdan Browarski to przyrodnik z marzeniami i szerokim wachlarzem doświadczeń… Tytuł doktora nauk biologicznych uzyskał na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Przez ekologię ptaków przeszedł do badań chrząszczy. Popularyzuje wiedzę o owadach i ich roli w naturze i w życiu człowieka. Jest pracownikiem Biebrzańskiego Parku Narodowego od 2016 roku. Zajmuje się edukacją, zmianami postrzegania i postaw wobec ochrony przyrody (na lepsze). Stara się udowodnić, że w przyrodzie nie ma chwastów i szkodników, są tylko różne związki i interakcje.

Dr Browarski jest autorem kilku artykułów i wielu  tekstów popularno-naukowych. W terenie i w ochronie przyrody pracuje już niemal 20 lat. Prywatnie jest mężem, tatą, miłośnikiem gryzoni i wszelkich owadów (szczególnie trzmieli).

Serdecznie zapraszamy na kolejny wykład Fundacji Nenckiego

Dr hab. Magdalena Dziembowska przedstawi wykład pt. „Jakie białka są potrzebne do myślenia?”

Wykład odbędzie się w środę 7 grudnia 2022 r. o godzinie 16.00 na platformie zoom pod linkiem: https://zoom.us/j/98996105388

Tematyka wykładu:

Powszechnie wiadomo, że myślenie to proces pochłaniający dużo energii, a potrzeby energetyczne naszego mózgu są zaspokajane w sposób priorytetowy w stosunku do innych w organizmie. Komórkami zużywającymi najwięcej energii w mózgu są neurony, które komunikują się ze sobą dzięki połączeniom synaptycznym, czyli wyspecjalizowanym miejscom kontaktu zwanym synapsami. Za produkcję energii w komórce odpowiedzialne są mitochondria a aktywność synaptyczna związana jest ze zwiększonym zapotrzebowaniem na mitochondrialną produkcję ATP. Cząsteczki ATP, paliwo niezbędne do napędzania wszystkich procesów życiowych, są niezwykle szybko wykorzystywane przez komórkę i muszą być produkowane praktycznie w miejscu, gdzie się je zużywa. Dlatego synapsy, które potrzebują energii, potrzebują też dobrze działających mitochondriów. W naszych ostatnich badaniach wykazaliśmy, że wiele białek budujących mitochondria jest produkowana w synapsach, w procesie tzw. lokalnej translacji synaptycznej. Może to świadczyć o tym, że synapsy produkują białka niezbędne do budowy mitochondriów na miejscu, aby zabezpieczyć swoje „elektrownie” i zapewnić ich poprawne funkcjonowanie. Tutaj można zadać pytanie co się stanie w przypadku, gdy równowaga zostanie zaburzona i mitochondria dostarczające energii synapsom będą działać w sposób nieprawidłowy, a trzeba dodać, że oprócz produkcji energii pełnią one wiele innych ważnych funkcji? Na podstawie wstępnych wyników naszych badań możemy powiedzieć, że w przypadku, kiedy lokalna synteza białek w synapsie jest zaburzona jak np. w mysim modelu zespołu łamliwego chromosomu X, obserwujemy zmienioną morfologię synaptycznych mitochondriów. Podczas wykładu opowiem o  badaniach prowadzonych w Laboratorium Molekularnych Podstaw Plastyczności Synaptycznej CeNT Uniwersytetu Warszawskiego, które koncentrują się na zrozumieniu roli mitochondriów i zaburzenia ich funkcjonowania w synapsach w przypadku zaburzeń neurorozwojowych, które współwystępują z autyzmem. 

Dr hab. Magdalena Dziembowska w 1998 obroniła pracę magisterska na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, w 2002 – uzyskała stopień doktora po obronie pracy doktorskiej w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego, “ Molekularny mechanizm działania TGF-beta1 na komórki ludzkiego glejaka T98G, regulacja i znaczenie w patogenezie glejaków”, a 2016 habilitowała się również w Instytucie Nenckiego. Tematem jej rozprawy habilitacyjnej była “ Charakterystyka mechanizmu molekularnego regulującego synaptyczną syntezę MMP-9 w neuronach”

W latach 2002-2004 odbyła staż podoktorski w Instytucie Pasteura, Paryż, Francja a w 2004-2006  staż podoktorski w Instytucie Curie, Orsay, Francja.

W 2013  po wygranym konkursie objęła stanowisko kierownika laboratorium Molekularnych Podstaw Plastyczności Synaptycznej w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego

Jest laureatką wielu nagród między innymi  w 2021 Nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Układu Nerwowego (PTBUN) im. Jerzego Konorskiego za najlepszą pracę z dziedziny neurobiologii wykonaną w Polsce oraz Nagrody Polskiego Towarzystwa Biochemicznego im. Karola Parnasa za najlepszą pracę z dziedziny biochemii wykonaną w Polsce

W kierowanej przez dr hab. Magdalenę Dziembowską Pracowni Molekularnych Podstaw Plastyczności Synaptycznej prowadzone badania koncentrują się na identyfikacji mRNA i białek ulegających lokalnej translacji w synapsie w odpowiedzi na określone rodzaje stymulacji oraz na lepszym poznaniu ich funkcji synaptycznych. Badania te przyczynią się do identyfikacji kluczowych białek ważnych dla plastyczności synaptycznej. Wykorzystywane są mysie modele chorób człowieka, takich jak zespół łamliwego chromosomu X, upośledzający proces lokalnej translacji (myszy FMR1 KO), a także techniki obrazowania komórek nerwowych, metody biochemiczne i molekularne, sekwencjonowanie nowej generacji oraz spektroskopię mas o wysokiej rozdzielczości .

Szanowni Państwo,

z nowym rokiem akademickim rozpoczynamy kolejny cykl Wykładów Fundacji – tym razem poświęcony proteomice.

Serdecznie zapraszamy na pierwszy wykład z tego cyklu pt. „Molekularne przyzwoitki, czyli rzecz o białkach opiekuńczych” który wygłosi prof. dr hab. Krzysztof Liberek

Wykład odbędzie się w środę 26 października o godzinie 16.00 na platformie zoom pod linkiem: https://zoom.us/j/98454548702

Tematyka wykładu będzie dotyczyła funkcji oraz mechanizmu działania białek opiekuńczych. Angielska nazwa tej grupy białek to molecular chaperones, co można dosłownie przetłumaczyć jako molekularne przyzwoitki albo molekularni opiekunowie. Białka opiekuńcze to silnie konserwowana w ewolucji nadrodzina białek obecna we wszystkich organizmach żywych. Białka opiekuńcze rzeczywiście opiekują się innymi białkami w komórkach. Ich najbardziej istotną funkcją jest wspomaganie procesu fałdowania znaczącej liczby  białek po translacji.  Pełnią także rolę czynnika kontroli  jakości i działania innych białek.  Jeżeli dochodzi do nieprawidłowości to białka opiekuńcze starają się aktywnie  naprawić źle działające struktury białkowe. Takie dbanie o kondycje innych białek  powoduje, że białka opiekuńcze odgrywają zasadnicze funkcje w ochronie komórek i całych organizmów przed niekorzystnymi warunkami środowiskowymi. Zrozumienie funkcji tych białek jest istotne  nie tylko z poznawczego punktu widzenia lecz także dla celów praktycznych – zarówno medycznych i farmakologicznych jak i biotechnologicznych.  

Prof. dr hab. Krzysztof Liberek ukończył studia w zakresie fizyki technicznej w Politechnice Gdańskiej. Stopnie doktora (1990) i doktora habilitowanego (1996) uzyskał na Wydziale Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego. Krzysztof Liberek odbył długoterminowe staże naukowe na Uniwersytecie Genewskim oraz Uniwersytecie Stanu Utah.  Tytułu naukowy profesora nauk biologicznych otrzymał w 2002 r. W 2006 roku został członkiem Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej. Obecnie prof. Liberek jest kierownikiem Zakładu Biochemii Białek w Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Tematyka prac naukowych prof. Liberka dotyczy w głównej mierze struktury i funkcji białek nazywanych pierwotnie białkami szoku termicznego, a obecnie częściej określanych jako białka opiekuńcze. Jest to ważna grupa białek, występująca we wszystkich organizmach, której rolą jest kontrola jakości i działania innych białek.